وسترن علیه وسترن؛ درباره‌ی قاتلان ماه کامل

ژانر مجموعه‌ای است از قواعد نانوشته میان فیلمساز و بیننده که مبتنی بر آن انتظارات بیننده نیز شکل می‌گیرد. در ژانر وسترن پروتاگونیست ها گاوچران هایی سرگردان هستند در بیابان‌های آمریکا که زیر آفتاب سوزان به سمت سرنوشتی نامعلوم در حرکت هستند و مرگ مثل سایه دنبال آنهاست. مرگ در دنیای وسترن نزدیک‌تر از زندگی است که نمود آن را در دوئل پروتاگونیست ها می‌بینیم. زندگی برای این گاوچران ها مثل پل صراط می‌ماند که می‌گویند از مو باریکتر و از تیغ برنده تر است، اما دنیای نامطمئن وسترن نیز کلیشه های رایج خود را می‌سازد. در وسترن های اولیه تعارضات با بومی های آمریکایی (سرخپوست ها) که سرزمین اجدادی شان توسط اروپایی‌های سفیدپوست اشغال شده بود را، همچون موجوداتی مزاحم، تبهکار و پست و وحشی ترسیم می‌کردند که در برابر گسترش تمدن و شهرنشینی مقاومت می‌کنند و تنها راه مقابله حذف فیزیکی آنهاست. معمولا یک «دوشیزه در خطر» هم داریم که وظیفه‌ی قهرمان داستان نجات او از چنگ این موجودات وحشی و آدمخوار است. طول کشید تا فیلمسازانی مثل جان فورد ظهور کنند که تا حدودی می‌کوشیدند تصویری نسبتا خنثی و متعادل از بومیان ارائه شود.

سال‌ها پیش سرجیو لئونه، فیلمساز ایتالیایی در باب دنیای وسترن گفته بود "جایی است که زندگی ارزشی ندارد". این بی‌ارزش بودن زندگی بازمی‌گردد به همان سایه‌ی مرگ که معمولا روی همه‌ی شخصیت‌های مثبت و منفی گسترده شده است. هر آنی ممکن است از روزنه‌ای یا شکافی تفنگی دولول به سمت تو نشانه رفته باشد. دنیای وسترن دنیایی است که با ترس و ناامنی کاملا عجین گشته است.

آخرین ساخته‌ی مارتین اسکورسیزی در سال ۲۰۲۳ به نام «قاتلان ماه کامل» اما روایتی متفاوت از دنیای پرمخاطره وسترن حکایت می‌کند. این فیلم بر اساس کتابی به همین نام از دیوید گرن، نشر یافته در ۲۰۱۷ اقتباس شده است که روایتی مستند از نسل کشی تدریجی سرخپوستان اوسیج در ایالت آکلاهاما توسط سفیدپوستانی است که به طمع تصاحب ارث با آنها ازدواج می‌کردند و بعد مثل آفتی که به مزرعه می‌زند اندک اندک به حذف تدریجی یا آنی همه‌ی خانواده‌ی زن و حتی فرزندان خود می‌پردازند.

قصه‌ی «قاتلان ماه کامل» برخلاف وسترهای معمول، نه در محدوده‌ی زمانی نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم بلکه در اوایل قرن بیستم و دهه‌ی بیست می‌گذرد. با کشف نفت به یک‌باره بومیان اوسیج از یک قبیله‌ی سنتی به سرمایه‌دارانی صاحب زندگی‌های اشرافی و مجلل تبدیل می‌شوند که مستعد بیماری‌های ناشی از پرخوری و کم تحرکی می‌شوند مثل  مشکلات قلبی و فشار خون و مرض قند و چاقی و غیره.

«قاتلان ماه کامل» برای نخستین بار سرخپوست ها را نه مردمانی متوحش و نیمه برهنه و وحشی و بر روی اسب با تیر و کمان، یا افرادی معمولی و خنثی، بلکه در قامت  مردمانی خوش پوش و جذاب و سوار بر اتومبیل‌های گران قیمت، به نمایش می‌گذارد که سفیدپوستان راننده‌ی شخصی آنها شده و مقابلشان خم و راست می‌شوند و تیمارشان می‌کنند تا اینکه لحظه‌ی مرگ و تصاحب ثروتشان فرا رسد. از این حیث تا حدودی یادآور فیلم «جانگوی رها شده» از تارانتینو است، هرچند برخلاف آن دارای مؤلفه‌های ساختاری روایت پست مدرن نیست، بلکه روایتی کلاسیک است با ظاهری پست مدرن در ژانر وسترن، چرا که سفیدها هستند که همچنان اعمال سلطه می‌کنند نه صرفا با زور بلکه کاملا هوشمندانه و حساب شده و درواقع فریب کارانه. شخصیت هیل همان پروتاگونیست وسترن های قدیمی است که در این فیلم در شمایل آنتاگونیست قصه ظاهر شده است و نهایتا این اف بی آی است که با ورود به این ماجرا و تحقیق در مورد این نسل کشی،  هیل و دارو دسته‌اش را به دست قانون می‌سپارند.

شاهکار سه ساعت و نیمی اسکورسیزی یکی از بهترین فیلم‌های سال ۲۰۲۳ به شمار می‌رود و انصافا آکادمی اسکار با اختصاص بیشتر جوایز امسال به فیلمی متوسط مثل«اوپنهایمر»، نشان داد که رویکردی صرفا عامه پسند به سینما دارد.

 

#اسکورسیزی

#قاتلین_ماه_کامل

#نسل_کشی

#سرخپوستان

#وسترن