انسانِ ایرانی و/یا مسئله‌ی فلسطین: نگاهی به کتاب جدید الانتشار «پایی در غزّه»

«پایی در غزّه» که شامل شانزده روایت درباره‌ی نسبت ما و غزه است، به کوشش ابراهیم اکبری دیزگاه از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شد. اکبری دیزگاه این اثر را تقدیم کرده است به امام موسی صدر که اولین بار از زبان او شنیده است اسرائیل شرِّ مطلق است و نیز به ادوارد سعید که امکان اندیشیدن به وضعیت فلسطینی را برایش فراهم کرد. «پایی در غزّه» همانند کتاب «یسبحون: هجده روایت از قرآن» که به تازگی توسط همین انتشارات انتشار یافته است و من نیز به عنوان نویسنده‌ی یکی از روایت‌ها توفیق همکاری در هر دو کتاب را داشته‌ام، از سه بخش پیش روایت، روایت‌ها و معرفی راویان تشکیل شده است. 

در بخش پیش روایت، اکبری دیزگاه مقدمه‌ای خواندنی و تأمل برانگیز در باب چهار نوع مواجهه‌ی نویسندگان ایرانی با عملیات طوفان الاقصی و جنگ اخیر حماس و اسرائیل نوشته است. دسته‌ی اول که مسئله‌ی غزّه را کاملاً سیاسی و حکومتی می‏پندارند و لذا سکوت می‌کنند و دیزگاه از تقلیل مسئله‌ی فلسطین به سیاست انتقاد می‌کند. دسته دوم غزّه را «آنجا» و یک مسئلة عربی می‌بینند. دسته‌ی سوم هرچند اقلیت هستند اما در کنار اسرائیل بوده و حماس را تروریست می‌بینند. دسته‌ی چهارم نویسندگانی هستند که بدونِ شرط به مسئله می‏نگرند و آن‏ها در این کتاب، خود را در نسبت با غزّه روایت کردند. دیزگاه به مسئله‌ی نسبت «ما و غزه» توجه نشان می‌دهد و تذکار می‌دهد به این واقعیت تلخ که سیاست رسمی و روشنفکران بی‏نسب «واو» را در این نسبت به «یا» تبدیل کرده و از بین برده‌اند (ص7). اکبری دیزگاه معتقد است "در هشت دهة گذشته، فلسطین همواره مسئله‌ی انسانِ ایرانی بوده؛ ولی انقلاب اسلامی آن را مسئله‏تر کرد" (ص6). دیزگاه با گرته برداری از شعار مارکس در مانیفست کمونیسم مبنی بر اینکه "همة کارگران عالم متحد شوند"، شعارِ اصلی قدس‏اندیشان را این می‌داند: "ای موحدانِ جهان متحد شوید" (ص6). نویسنده‌ی رمان «بیروط» در مقدمه‌ی خویش نوید می‌دهد که راویان این کتاب از منظرهای گوناگون به موضوع غزه توجه کرده‏اند؛ از نگاه عاطفی و حسی گرفته تا نگاه‏های فلسفی، الهیاتی، جامعه‏شناسی و سیاسی و تاریخی. به تعبیر دیزگاه، «پایی در غزّه» هرچند همه‌ی صداهایی که در جامعه ایرانی نسبت به غزّه شکل گرفته را نمایندگی نمی‌کند، چرا که سه دسته اول سکوت را برگزیدند، اما حتی الامکان کوشیده است به همه‌ی صداهای برخاسته احترام گذاشته شود، هرچند با نظر او هم مخالف باشد (ص9-10). روایت دوم کتاب با عنوان «الهیات تنهایی؛ فصلی از سفر هجرت یا شمایل‏نگاری طوفان در روز هفتم» به قلم من است که سعی کرده‌ام با نگاهی فلسفی و الهیاتی و خودافشاگرانه، روایت شخصی خودم را از مسئله‌ی فلسطین و تأمل در ماهیت دوزخی اسرائیل ارائه کنم.
روایت‌ها به ترتیب فهرست کتاب عبارتند از:
1. پایی در غزّه (ابراهیم اکبری دیزگاه)
2. الهیات تنهایی؛ فصلی از سفر هجرت یا شمایل‏نگاری طوفان در روز هفتم (یوسف شیخی) 
3. چقدر همة ما یکی هستیم (حسن کی‌قبادی) 
4. سطل آبت را بریز (فاطمه دلاوری پاریزی) 
5. وقتی جهان برهنه می‏شود (میثم امیری) 
6. سوگ‏هایی که به زندگی ختم می‏شوند (فاطمه مرادی) 
7. ما و آزمون توحیدی فلسطین (علیرضا سمیعی) 
8. خُمّ عیسی (زهرا مالمیر) 
9. قصة من و یوسف (کمیل سوهانی) 
10. تصور کن اگه حتی تصور کردنش سخته (زینب خزایی) 
11. هفت روایت از روزمرگی ریحانه و أمل (مجتبی بنی‏اسدی) 
12. نمایش روی بیلبوردهای شهر (محمدرضا زروندی) 
13. خون از رَزان، پوچ از من (زهره دلجو) 
14. هفت ماه تمام روز قدس (زینب علی‌اشرفی) 
15. زخم‏های نامرئی (مصطفی سلیمانی) 
16. فردا و فرداهای دیگر (محمدعلی رکنی) 

در بخش پایانی کتاب، راویان به ترتیب روایت معرفی شده‌اند.

 

#معرفی_کتاب 
#پایی_در_غزه
#انتشارات_سوره_مهر
#ابراهیم_اکبری_دیزگاه 
#یوسف_شیخی 

@sheykhi_yusef